कार्तिक महिन्यात पिंपळाच्या झाडाखाली दिवा लावल्याने नशीब प्राप्त होते. ज्योतिषशास्त्रात, ही एक अतिशय शुभ प्रथा मानली जाते जी भक्तांना विविध फायदे देऊ शकते. या लेखात, आम्ही या परंपरेचे महत्त्व, इतिहास आणि विधी शोधू.
कार्तिक महिना, ज्याला दामोदर किंवा कार्तिक असेही म्हटले जाते, हा हिंदू चंद्र कॅलेंडरचा आठवा महिना आहे. हे सामान्यतः ग्रेगोरियन कॅलेंडरमध्ये ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर दरम्यान येते. हा महिना विश्वाचा कर्ता भगवान विष्णू आणि त्यांचे विविध अवतार, विशेषत: भगवान कृष्ण, देवतांचे सर्वोच्च व्यक्तिमत्व यांना समर्पित आहे. कार्तिक महिना हा प्रकाशाचा महिना देखील आहे, कारण अनेक सण आणि उत्सवांमध्ये दिवे, मेणबत्त्या आणि दिवे लावले जातात ज्यामध्ये अंधारावर प्रकाशाचा, अज्ञानावर ज्ञानाचा आणि वाईटावर चांगला विजय मिळण्याचे प्रतीक आहे.
या महिन्यातील सर्वात महत्त्वाच्या सणांपैकी एक म्हणजे दिवाळी, दिव्यांचा सण, जो दैत्य राजा रावणाचा पराभव केल्यानंतर भगवान विष्णूचा सातवा अवतार असलेल्या रामाच्या पुनरागमनाचे स्मरण करतो. दुसरा सण म्हणजे गोवर्धन पूजा, जो स्वर्गाचा राजा इंद्राच्या क्रोधापासून वृंदावनातील रहिवाशांचे रक्षण करण्यासाठी भगवान कृष्णाने गोवर्धन टेकडी उचलल्याच्या मनोरंजनाचा गौरव करतो. आणखी एक सण म्हणजे देव दिवाळी, ज्या दिवशी भगवान विष्णूने नरकासुराचा पराभव केला आणि १६,००० राजकन्यांना त्याच्या बंदिवासातून मुक्त केले.
कार्तिक महिन्यात पार पाडल्या जाणार्‍या विविध विधी आणि पाळण्यांपैकी एक सर्वात लोकप्रिय आणि फायदेशीर म्हणजे पिपळ झाडाच्या खाली दिवा लावणे, ज्याला पवित्र अंजीर किंवा बोधी वृक्ष असेही म्हणतात. पिपळ वृक्ष हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्मात ज्ञान, बुद्धी आणि अमरत्वाचे प्रतीक म्हणून पूजनीय आहे. असे मानले जाते की पिपळ वृक्षाच्या मुळांमध्ये भगवान विष्णू, खोडात ब्रह्मा आणि पानांमध्ये भगवान शिव राहतात. म्हणून, पिंपळाचे झाड हिंदू धर्माच्या सर्वोच्च त्रिमूर्तीचे प्रकटीकरण मानले जाते.
शास्त्रानुसार कार्तिक महिन्यात पिपळवृक्षाखाली दीप प्रज्वलित केल्याने भगवान विष्णू प्रसन्न होतात आणि भक्तांना त्यांचा आशीर्वाद प्राप्त होतो. या सरावाचे काही फायदे आहेत:
- हे अनेक जन्मांचे पाप दूर करते आणि आत्मा शुद्ध करते.
- हे संपत्ती, आरोग्य, समृद्धी, सौंदर्य आणि आनंद देते.
- हे पुत्र, पती किंवा इच्छित वस्तूचे वरदान देते.
- हे भक्तांच्या सर्व इच्छा आणि इच्छा पूर्ण करते.
- यामुळे मुक्ती किंवा मोक्षाची प्राप्ती होते.
पिपळ झाडाखाली दिवा लावण्याची पद्धत सोपी आणि सोपी आहे. भक्ताने सकाळी लवकर उठावे, आंघोळ करावी आणि स्वच्छ वस्त्रे परिधान करावीत. त्यानंतर, त्याने किंवा तिने पीपळाच्या झाडाकडे जावे आणि भगवान विष्णूच्या नावाचा जप करून सात वेळा प्रदक्षिणा घालावी. त्यानंतर, त्याने किंवा तिने झाडाला पाणी, फुले, धूप आणि फळे अर्पण करावी आणि भगवान विष्णूची भक्तिभावाने प्रार्थना करावी. त्यानंतर, तिने किंवा त्याने तिळाच्या तेलाने किंवा तूपाने भरलेला मातीचा दिवा लावावा आणि तो झाडाखाली ठेवावा. दिवा रात्रंदिवस तेवत ठेवला पाहिजे आणि भक्ताने दररोज त्याचे दर्शन घेतले पाहिजे आणि प्रार्थना करावी. हा विधी कार्तिकच्या संपूर्ण महिन्यात किंवा कमीतकमी पौर्णिमेच्या दिवशी, कार्तिक पौर्णिमा म्हणून ओळखला जातो, जो महिन्याचा सर्वात शुभ दिवस आहे.
हा साधा तरीही शक्तिशाली विधी करून, भक्त भगवान विष्णूची कृपा आणि कृपा अनुभवू शकतो आणि नशीब, भाग्य आणि आध्यात्मिक उन्नतीचा लाभ घेऊ शकतो. कार्तिक महिना हा ईश्वराशी जोडण्याची आणि जीवनाच्या भेटवस्तूंबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याची सुवर्ण संधी आहे. पिपळवृक्षाखाली दीप प्रज्वलित करून, भक्तही स्वतःचे अंतरंग उजळून टाकू शकतो आणि अज्ञान, भ्रम आणि बंधनाचा अंधार दूर करू शकतो.