पीएम दक्ष योजना / PM Daksha Yojana
पीएम दक्ष योजना ही सामाजिक न्याय आणि अधिकार मंत्रालयाने (MoSJ&E) २०२०-२१ मध्ये सुरू केलेली एक कौशल्य विकास योजना आहे. अनुसूचित जाती (एससी), इतर मागासवर्गीय (ओबीसी), आर्थिकदृष्ट्या मागास वर्ग (डीईबीसी), भटक्या आणि अर्ध-भटक्या जमाती (DNTs), कचरा उचलणारे आणि ट्रान्सजेंडर समुदायासह सफाई कर्मचारी सामाजिक, शैक्षणिक आणि आर्थिकदृष्ट्या उपेक्षित वर्गातील तरुणांच्या कौशल्याची पातळी वाढवणे हा या योजनेचा उद्देश आहे.
ही योजना विविध दीर्घकालीन आणि अल्पमुदतीचे अभ्यासक्रम, अपस्किलिंग कार्यक्रम आणि उद्योजकता विकास कार्यक्रमांमध्ये विनामूल्य प्रशिक्षण प्रदान करते, त्यानंतर वेतन रोजगार किंवा स्वयं-रोजगारामध्ये प्लेसमेंट सहाय्य प्रदान करते. ही योजना पात्र प्रशिक्षणार्थींना त्यांच्या उपस्थितीच्या आधारावर स्टायपेंड देखील प्रदान करते. ही योजना मंत्रालयाच्या तीन सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रमांद्वारे (पीएसयू) राबविण्यात आली आहे, म्हणजे राष्ट्रीय अनुसूचित जाती वित्त आणि विकास महामंडळ (NSFDC), राष्ट्रीय मागासवर्गीय वित्त आणि विकास महामंडळ (NBCFDC) आणि राष्ट्रीय सफाई कर्मचारी वित्त आणि विकास महामंडळ (NSKFDC) त्यांचे संबंधित लक्ष्य गट.
पीएम दक्ष योजनेचे फायदे / Benefits of PM Daksh Yojana
- २०२१-२२ ते २०२५-२६ या कालावधीत सुमारे २,७१,००० SC/OBC/EBC/DNT व्यक्ती, सफाई कर्मचार्‍यांसह कचरा वेचणाऱ्या लोकांच्या कौशल्यासाठी या योजनेचे लक्ष्य आहे, ज्याचे बजेट ४५०.२५ कोटी रु. आहे.
- ही योजना नॅशनल स्किल क्वालिफिकेशन फ्रेमवर्क (NSQF) आणि कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालय (MSDE) द्वारे जारी केलेल्या सामान्य नियमांशी संरेखित केलेले अभ्यासक्रमांची विस्तृत श्रेणी देते.
- ही योजना MSDE च्या प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना (PMKVY) योजनेत समाविष्ट असलेल्या प्रतिष्ठित सरकारी आणि खाजगी प्रशिक्षण संस्थांद्वारे प्रशिक्षण प्रदान करते.
- ही योजना सेक्टर स्किल कौन्सिल किंवा नॅशनल कौन्सिल फॉर व्होकेशनल एज्युकेशन अँड ट्रेनिंग किंवा MSDE द्वारे मंजूर केलेल्या इतर कोणत्याही एजन्सीद्वारे मूल्यांकन आणि प्रमाणन आयोजित करून दर्जेदार प्रशिक्षण सुनिश्चित करते.
- ही योजना प्रशिक्षित उमेदवारांना वेतन रोजगार किंवा स्वयंरोजगारात ७०% मर्यादेपर्यंत प्लेसमेंट समर्थन प्रदान करते.
- ही योजना ८०% आणि त्याहून अधिक उपस्थितीच्या अधीन प्रति महिना प्रति प्रशिक्षणार्थी अनिवासी दीर्घकालीन आणि अल्पकालीन प्रशिक्षण कार्यक्रमांसाठी १०००/- रु. तर प्रति प्रशिक्षण कार्यक्रमांसाठी ३०००/- रु. स्टायपेंड प्रदान करते.
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना २० लाख रु.चे गॅप-फिलिंग फंड
पीएम दक्ष योजनेसाठी अटी आणि नियम / Eligibility of PM Daksh Yojana
- पात्र प्रशिक्षणार्थी खालीलपैकी एका श्रेणीतील असावेत: वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न ३ लाख रु. पेक्षा कमी असलेले अनुसूचित जाती, ओबीसींचे वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न ३ लाख रु. पेक्षा कमी आहे, वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न १ लाख रु. पेक्षा कमी असलेले ईबीसी, DNTs (उत्पन्नाचा निकष नाही), कचरा उचलणारे (उत्पन्नाचे कोणतेही निकष नसलेले) आणि ट्रान्सजेंडर समुदायासह सफाई कर्मचारी.
- पात्र प्रशिक्षणार्थी १८ ते ४५ वर्षे वयोगटातील असावेत.
- पात्र प्रशिक्षणार्थींनी PM DAKSH पोर्टल किंवा मोबाईल ॲपद्वारे त्यांच्या आधार क्रमांकासह किंवा इतर कोणत्याही ओळखीच्या पुराव्यासह अर्ज करावा.
- पात्र प्रशिक्षणार्थींनी त्यांचे उत्पन्न प्रमाणपत्र, जातीचे प्रमाणपत्र, अधिवास प्रमाणपत्र आणि संबंधित PSUs द्वारे आवश्यक असलेली इतर संबंधित कागदपत्रे सादर करावीत.
- पात्र प्रशिक्षणार्थींनी प्रशिक्षण कार्यक्रमाच्या चारपैकी कोणत्याही एका प्रकारात प्रशिक्षण घेतले पाहिजे: दीर्घकालीन प्रशिक्षण कार्यक्रम (६ महिने ते १ वर्ष), अल्पकालीन प्रशिक्षण कार्यक्रम (५०० तासांपर्यंत), विकास कार्यक्रम (९० तासांपर्यंत), अपस्किलिंग प्रोग्राम्स (३२ तास) आणि प्रशिक्षण कार्यक्रम.
- पात्र प्रशिक्षणार्थींनी स्टायपेंड आणि प्रमाणपत्रासाठी पात्र होण्यासाठी किमान ८०% प्रशिक्षण सत्रांना उपस्थित राहावे.
- पात्र प्रशिक्षणार्थींनी सेक्टर स्किल कौन्सिल किंवा नॅशनल कौन्सिल फॉर व्होकेशनल एज्युकेशन अँड ट्रेनिंग किंवा MSDE द्वारे मंजूर केलेल्या इतर कोणत्याही एजन्सीने आयोजित केलेल्या मूल्यांकन आणि प्रमाणन प्रक्रियेत भाग घेतला पाहिजे.
- पात्र प्रशिक्षणार्थींनी प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर सहा महिन्यांच्या आत वेतन रोजगार किंवा स्वयंरोजगारात संबंधित PSU किंवा प्रशिक्षण संस्थांद्वारे प्रदान केलेल्या प्लेसमेंट सहाय्याचा लाभ घ्यावा.
पीएम दक्ष योजनेसाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत? / Documentation of PM Daksh Yojana
- आधार कार्ड किंवा इतर कोणताही ओळखीचा पुरावा
- उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र
- जातीचे प्रमाणपत्र
- अधिवास प्रमाणपत्र
- बँक खात्याची माहिती
- पासपोर्ट फोटो
- शैक्षणिक पात्रता प्रमाणपत्र (असल्यास)
- अनुभवाचे प्रमाणपत्र (असल्यास)
- संबंधित PSUs किंवा प्रशिक्षण संस्थांना आवश्यक असलेले इतर कोणतेही कागदपत्रं
पीएम दक्ष योजनेसाठी अर्ज कसा भरायचा? / How to fill PM Daksh Yojana Form?
- PM DAKSH पोर्टलच्या अधिकृत वेबसाईटला https://pmdaksh.dosje.gov.in/ वर भेट द्या किंवा प्ले स्टोअर वरून PM DAKSH मोबाईल ॲप डाउनलोड करा.
- “नोंदणी करा” बटणावर क्लिक करा आणि तुमचा आधार क्रमांक किंवा इतर कोणताही ओळखीचा पुरावा, मोबाइल क्रमांक आणि ईमेल आयडी भरा.
- OTP द्वारे तुमचा मोबाईल नंबर आणि ईमेल आयडी सत्यापित करा आणि पासवर्ड तयार करा.
- तुमच्या क्रेडेन्शियलसह लॉग इन करा आणि तुमची वैयक्तिक माहिती भरा, जसे की नाव, जन्मतारीख, लिंग, श्रेणी, उत्पन्न, पत्ता.
- तुमचे स्कॅन केलेले कागदपत्रं अपलोड करा.
- उपलब्ध अभ्यासक्रम आणि प्रशिक्षण संस्थांच्या सूचीमधून तुमचा आवडता प्रशिक्षण कार्यक्रम निवडा.
- तुमचा अर्ज सबमिट करा आणि कन्फॉर्मेशन पेजची प्रिंटआउट घ्या.
- संबंधित PSU आणि प्रशिक्षण संस्थेद्वारे तुमच्या अर्जाच्या मंजुरीची प्रतीक्षा करा.
- प्रशिक्षण संस्थेने दिलेल्या वेळापत्रकानुसार आणि मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार प्रशिक्षण कार्यक्रमात सामील व्हा.